అని చెప్పవచ్చు. ఒక కళాకార సముదాయాన్ని, హస్తకళా/చేనేత ఉత్పత్తులను ఉత్పాదించే గృహాదార ఘటకాల భౌగోళిక సాంద్రత (ఎక్కువగా గ్రామాలు/పట్టణాలు) అని చెప్పవచ్చు. ఒక సామాన్య సముదాయంలో, ఈ ఉత్పాదకులు ఒక సాంప్రదాయిక జనాంగానికి చెంది ఉన్నవాళ్ళు మరియు పరంపరాగతంగా ఒకే రకమైన ఉత్పత్తులను ఉత్పాదించేవారైయుంటారు. వాస్తవ్యంగా, ఎక్కువ సంఖ్యల కళాకార సముదాయాలు కొన్ని యుగముల ఇతిహాసాన్ని పొందినవారు.

కర్నూలు సముదాయం గురించి:

కర్నూలు సముదాయము, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రములోని ప్రకాశం జిల్లా పరిధికి చెందుతుంది.

కర్నూలు సముదాయము, తనయొక్క బలిష్టమైన శ్రామిక వర్గాన్ని ఆదరించుటకు 287కు అధికంగా కళాకారులను & 21 స్వయం సహాయ సంఘాలను అందిచ్చగల క్షమత పొందియుంది. ప్రతి రోజు ఈ సన్నాహానికి ప్రోత్సాహం

టెర్రాకొట్ట:

టెర్రాకొట్టను పేదల శిల్పం అని పిలుస్తారు. ఇది మానవుడు అచ్చు వేసిన అతి ప్రాచీన మాధ్యమంలలో ఒకటి. దీనిలో ఉపయోగించే బంకమన్ను సామాన్యంగా యేటి గర్భాలు, గుంటలు మరియు కందకాలలో దొరికే రెండు మూడు విధాలబంకమన్నుల మిశ్రణం. సామాన్యంగా ఉపయోగించే ఇంధనం కూడా స్థానీయంగా దొరికే పుల్లలు, ఎండిన ఆకులు లేక వంటచెరుకులు. బంకమట్టి కడవలని కాల్చే ఆవంలును 700 - 800 డిగ్రీల సెల్సియస్ ఉష్ణోగ్రతల నడుమఉంచుతారు.

కుంభకార్ కుటుంబాల మహిళలు చక్రాల మీద పని చేస్తూ కడవల గుండ్రని గొంతులు మరియు పైభాగాలను తయారించే కుమ్మరవాళ్ళు. వాళ్ళు కాల్చిన బంకమన్ను అచ్చులలో అచ్చువేసిన బొమ్మలు మరియు ఘనమైన బంకమట్టి బొమ్మలనుతయారిస్తారు. బంకమట్టిలో దేవ దేవతల భారీ ఆకృతిలను కూడా చేయబడుతాయి మరియు ఇవి ఈ కుటుంబాలకు ఉత్తమ ఆదాయాన్ని కల్పిస్తాయి.

భారత్, ఇతిహాసపూర్వంనుంచి అస్తిత్వంలో ఉన్న తన యొక్క టెర్రాకొట్ట మరియు కుమ్మర పరంపరాలలో సమృద్ధంగా ఉన్నది. ఐదు సహస్రాబ్దాల పరంపర ఉన్న కుమ్మరపు పని విశ్వజనీనత పొంది ఉంది. తనయొక్క ప్రబలమైన ఆకర్షణపుశక్తి కారణంగా టెర్రాకొట్ట కుమ్మర పనును హస్తకళల కావ్యం అంటారు. దీపాలు, కుండలు, పూల కుండలు, కడవలు, సంగీత సాధనలు, మైనపు వత్తి స్టాండులు మొదలైన వివిధ కుమ్మర పరికరాలను తయారిస్తారు.

ముఖ్యమైన ముడి పదార్థాన్ని దగ్గరి గుంటనుండి శేఖరిస్తారు. బంకమన్నును కాల్చి స్తిరతనిచ్చేందుకు మరొక ప్రముఖ ముడి పదార్థమైన ఇంధనాన్ని వ్యవసాయానికి సంబంధించిన భూములనుండి శేఖరిస్తారు. యెండుకసువు మరియు అడవి త్యాజ్యాలతో పాటు ఎండిన కొబ్బరి కాండాలను కూడా ఉపయోగిస్తారు.

సాధనాలు మరియు ఉపకరణాలు:-

ఈ కళలో ఉపయోగించే ప్రముఖ ఉపకరణం బాల బేరింగ్ ఉన్న కుమ్మరసాన. మనకి విద్యుత్ చక్రాలు కూడా లభ్యం ఉన్నాయి. ఇతర సాధనాలంటే కత్తెరించె సాధనాలు, ఆకారాన్నిచ్చే సాధనాలు , కత్తెరించే తంతి, చేతి నుండి ఆలంకరణ

చేసే చక్రం. టెర్రాకొట్ట పదార్థాలను కట్టడానికి సాంప్రదాయిక ఆవంను ఉపయోగిస్తారు.

వివిధ ఉపయోగాలకు కావలిసిన ఆకారాలను చక్రం మీద తిప్పుతారు. గొట్టం లేక చెయిపిడిలాంటి కొన్ని భాగాలను వదిలేస్తారు. వీట్లని ప్రత్యేకంగా అచ్చువేసి తర్వాత దేహానికి అతికిస్తారు. ఇదైన తర్వాత, జామితీయ నమూనాలనుచేసేందుకు పైతట్టు మీద కోసిన నమూనాలతో అలంకరిస్తారు.

ప్రక్రియ:

ఇసుక మరియు బూడిదతో కలిపిన బంకమన్నును కాళ్ళతో పిసుకి, శేఖరించి, లాహాసురంతో కత్తెరిస్తారు. తర్వాత దీన్ని పీడా మీద చేతిలో పిసుకి ముద్దగా చేస్తారు. అన్ని ఘన పదార్థాలను తీశివేస్తారు. ఇలా తయారించిన బంకమట్టిని

వివిధ ఆకారాలను రచించేందుకు చక్రం మీద పెడతారు. సన్నమైన సామాగ్రీలుగల ఒక కుమ్మరసాన కఠినమైన మాను లేక లోహ ఇరుసు మీద తిరిగుతుంది. దీని మీద భ్రమించే మేజులాగా వర్తించే పెద్ద అడ్డకట్టు కూడా ఉంటుంది. రింలోనిరంధ్రంలో ఒక ఊర్ధ్వంగా ఒక కట్టెను పెడతారు. కుమ్మరవాడు, పిసుకిన బంకమట్టిని చక్రపు కేంద్రంలో వేసి కట్టెతో చక్రాన్ని తిప్పుతాడు. అపకేంద్ర బలంవల్ల బంకమట్టి ముద్ద బైటికి మరియు పైకి లాగబడుతుంది మరియు ఒక పాత్ర రూపంలోతయారౌతుంది. దీని ఒక తంతితో బైటికి లాగి, ఎండబెట్టి ఒక కుమ్మరవాడి ఆవంలో కాల్చుతారు. కాల్చిన తర్వాత బంకమట్టి పదార్ధం టెర్రాకొట్టగా మారుతుంది.

> కడవలను తెరిచి ఉంచిన ఆవంలలో కాల్చుతారు. ఇవి 700 - 800 డిగ్రి సెల్సియస్ ఉష్ణోగ్రతలో కడవలను కాల్చేందుకు చాలా సమర్థమైనది మరియు అగ్గువైనది. కడవలను కడవల పడరాలుగా జోడిస్తారు. కొన్ని సందర్భాలలో ఆకులు, పుల్లలు మరియు పిడకల పదారాళ్ళని కూడా చేర్చుతారు. తర్వాత అచ్చును గడ్డితో మూసి, దాని మీద ఒక సన్నమైన బంకమట్టి పదరాన్నికప్పుతారు. ఈ కాల్పు నాలుగు నుండి ఐదు గంటల సమయాన్ని తీసుకోవచ్చు.

నల్లని, ఎర్రని మరియు పసుపుపచ్చ రంగుల బంకమట్టిని టెర్రాకొట్ట పదార్థాల ఉత్పాదనలో ఉపయోగిస్తారు. వీట్లని మైసూరు నుండి సన్న ముక్కల రూపంలో శేఖరిస్తారు. పదార్థంలో ఉన్న నీటి అంశాలని తీసేందుకు, పదార్థాన్ని బాగాకలిపి, ఎండలో ఎండపెడతారు. తర్వాత తడిసిన బంకమట్టి మిశ్రణాన్ని ఒక జల్లెడతో వడియకట్టి మొరపరాళ్ళని తీశివేస్తారు. చేతితో ఆకారాన్ని ఇచ్చిన తర్వాత, ఈ పదార్థాలను పిడకలు, ఇంధనం మరియు పొట్టులతో మూసబడిన క్రొత్తరకమైన ఆవంలలో కాల్చుతారు.

ఇసుక మరియు బూడిదతో కలిపిన బంకమన్నును కాళ్ళతో పిసుకి, శేఖరించి, లాహాసురంతో కత్తెరిస్తారు. తర్వాత దీన్ని పీడా మీద చేతిలో పిసుకి ముద్దగా చేస్తారు. జల్లిరాళ్లు, సన్న మొరపరాళ్లు, పుల్లలు మొదలైన అన్ని ఘన పదార్థాలను తీశివేస్తారు. ఇలా తయారించిన బంకమట్టిని వివిధ ఆకారాలను రచించేందుకు చక్రం మీద పెడతారు. సన్నమైన సామాగ్రీలుగల ఒక కుమ్మరసాన కఠినమైన మాను లేక లోహ ఇరుసు మీద తిరిగుతుంది. దీని మీద భ్రమించే

మేజులాగా వర్తించే పెద్ద అడ్డకట్టు కూడా ఉంటుంది. రింలోని రంధ్రంలో ఒక ఊర్ధ్వంగా ఒక కట్టెను పెడతారు. కుమ్మరవాడు, పిసుకిన బంకమట్టిని చక్రపు కేంద్రంలో వేసి కట్టెతో చక్రాన్ని తిప్పుతాడు. అపకేంద్ర బలంవల్ల బంకమట్టి ముద్ద బైటికిమరియు పైకి లాగబడుతుంది మరియు ఒక పాత్ర రూపంలో తయారౌతుంది. దీని ఒక తంతితో బైటికి లాగి, ఎండబెట్టి ఒక కుమ్మరవాడి ఆవంలో కాల్చుతారు. కాల్చిన తర్వాత బంకమట్టి పదార్ధం టెర్రాకొట్టగా మారుతుంది.

ప్రక్రియలు:

గరుకైన ఆకారాలలో చక్రం మీద పదార్థాలను విసిరే కళాకారులకు కావలిసిన గాత్రాలలో వివిధ పదార్థాలను పొందే మార్గాన్ని చెప్పడం జరిగింది. విసిరిన కడవలను ఉపయోగించి కళాకుశలతగల పదార్థాలను చేసేదట్టు కళాకారులకు సలహాఇవ్వబడింది. విసిరిన పదార్థాలను నీడలో పెట్టి తోలులాంటి కఠినమైన స్థితిని పొంది, కత్తి సహాయంతో కత్తెరించిన విన్యాసాలను సృష్టించడం నేర్పబడింది. ఈ విధానం ల్యాంప్ షేడులకు ఎక్కువ సూక్తంగా ఉంటుంది.

తోలు కఠినమైన పరిస్థితిలోనే అచ్చు చెక్కే ప్రక్రియ వాళ్లకి నేర్పబడింది. ఎందుకంటే విన్యాసం చుట్టూ అచ్చు చెక్కిన విన్యాసాలు ముఖ్యంగా కనబడుతాయి.

బంకమట్టి చుట్టలను చేసి విన్యాసాలని సృష్టించి, ఉత్పత్తుల క్రింద అతికించడం ఆకర్షంగా కనిపడేదట్టు చేస్తాయి. ఉత్పత్తీ తోలు కఠినమైన పరిస్థితిలో ఉన్నప్పుడే స్ఫటిక రాళ్ళతో మెత్తపరిచి ఉత్తమ ఫినిషింగ్ ఇవ్వడాన్ని నేర్పబడింది.

ఉత్పత్తుల మౌల్యాన్ని పెంచే, వాటి రూపురేఖలపై గమనం ఇవ్వమంటు కళాకారులకు చెప్పి, వార్నిష్ పూత, టెర్రాకొట్ట రంగును పూయడం మరియు రంగుల పూతనివ్వడం నేర్పబడింది. వివిధ రంగుల యోజనాల గురించి కార్యకర్తులకుచెప్పబడింది.

ఎలా చేరుకోవడం:

వాయు సంపర్కం:

సబ్సే నజ్దిక్ హవైఅడ్డ విజయవాడ ఇస్థిహ్ హాయ్ ,138 కం

రోడ్డు సంపర్కం:

ప్రక్సం అచ్చి తరః జూడ హు సభి సద్కోయన్ సే దఖిస్న్ భారత్ మే

రైలు సంపర్కం:

ఒంగ్లె రైల్వే స్టేషన్ ముఖ్య రైలవి స్టేషన్ హాయ్ .ఏ అచ్చి తరః జూడ హు హర రైల్మర్గోయన్ సే