वस्तुसमुदायेचीं व्याख्यां भुगोलीक नदरेन (शार, नगर आनी थोडे लागीं-लागीं आशिल्ले गांव आनी तांचीं क्षेत्रां) एकेच तरेचे उत्पाद निर्माण करपी आनी सगळ्यांक समान संद आनी धोको आशिल्ल्या वस्तुसमुदाय युनिट अशीं केल्यांत. शिल्पी वस्तुसमुदाय हे भुगोलीक नदरेन (चडश्या गांवांनी, नगरांनी) हस्तकला/हँडलूम सारके घरगुती युनिट उत्पाद निर्माण करतात. सांकेतिक वस्तुसमुदायेन, हे उत्पादक चडशे उत्पाद निर्माण करपी परंपरीक समुदायेचेच आसतात. खरें म्हणल्यार, शिल्पी वस्तुसमुदायो शेंकड्यांनी वर्सां पोरण्यो आसात.

दक्षिण गोंयचे वस्तुसमुदाये विशीं:-

दक्षिण गोंय वस्तुसमुदाय ही गोंय राज्याच्या उत्तर गोंय जिल्ल्यांत आसपावता.

दक्षिण गोंय वस्तुसमुदायेंत 250 परस चड शिल्पींक आनी 15 SHGs क पालव दिवप्यांचो बळिश्ट वावुरपी पंगड आसा. दिसान दीस हाचे प्रसरणशीलतायेक गती मेळटा.

तण, पान, बेत, काथोः-

गोंय, नाल्लाच्या काथ्या पासून सोबीत अलंकारी आनी उपेगाचे आयटम्स उत्पन्न करता. नाल्ल हो जेवणा-खाणांत खावंचे वांगडाच थळाव्या कलाकारांक उदरनिर्वाह करूंक आदार दिता. शिल्पी नाल्लाची कोट्टी आनी ताच्या काथ्या पासून शिल्पी उपेगाचे अलंकारी आयटम्स तयार करता. सान्नी तयार करतात आनी त्यो खूब काळ मेरेन चलतात आनी तांचे पासून धुल्ल जायना. थळावे लोक, कोट्ट्यां पासून तयार केल्लीं कुलेरां (चमचे) वा दवले आनी हेर आयदनां वापरीत आसात. तीं वापरा खातीर सुरक्षीत आसात.

बोटी आनी पनेळ तयार करतात, जाका हातांनी काम करपी कामगार आनी कसबी कलेची गरज पडटा. आयज काल मास्क, बॅगां, वातीचें स्टँड, पाकिटां आनी हेर सारक्या अलंकारी आयटम्सा वांगडाच नाल्ला पासून तयार केल्ल्यो शिश्टमान्य मोलादीक वस्तींची खूब मागणी आसा. आशियाच्या उप-उश्ण प्रदेशांत, चड करून भारत, बांगलादेश आनी चीन सारक्या देशांनी ताग (ज्यूट) सामको लोकप्रिय आसा.

तागाची कला ह्या प्रांतांत सामकी लोकप्रिय आसा आनी ती बेताच्या झाडा पासून तयार करतात. पश्चिम बंगालांतलें गरम-दमट हवामान आनी खूब पावस ह्या झाडा खातीर सामको योग्य आसा. हें झाड 3-4 मिटर इतलें व्हड जाता आनी पुराय परिपक्व जावंक सुमार 6 म्हयने लागतात. ताग हें दुसरें चड सैमीक झाड आनी भरपूर प्रमाणांत उपलब्ध आसा.

झाड जेन्ना कापणी खातीर तयार जाता, तेन्ना ताची मुळा मेरेन कापणी करून ताचीं पानां झडचे खातीर ताका एक वा दोन दिसां खातीर जमनीर दवरतात. कापणी केल्लें झाड उपरांत, सुकयतात आनी ताची कात वेगळी काडूंक, उदकांत बुडयतात. हे उदकांत भिजोवपाचे प्रक्रियेक रॅटींग अशें म्हणटात. मागीर वेगळो केल्लो ताग सुकयतात आनी ताका वेग-वेगळे आकार दितात. काथ्याक सुतांत विणटात. थोड्या वेळार, बोंदेरा आनी कपडे विणूंक हीं सुतां वापरतात. निवळ केल्लो काथो, सुतां आनी बोंदेरांचो वापर बॅगां, बोंदेरा, जमखणां, लामकळणीं, पांयतणां, कोस्टर, मोलादीक वस्ती, सजावट पदार्थ (शो पीस) सारकेले सोबीत कलेचे उत्पाद करतात. थोडे फावटी बऱ्या दर्ज्याचो ताग सामायन आनी पोशेग सजोवंक वापरतात.

वापरिल्लो कच्चो म्हालः-

गोंयचे गांव ताडीचीं झाडां, माड, खाजूर आनी पाल्मीराच्या झाडांनी भरिल्ले आसात. पाटले आनी हेर संबंदीत उत्पाद तयार करूंक ताडीचें झाड कच्च्या म्हाला खातीर मुखेल स्त्रोत आसा. पाटले, कोलवो, दोरयो, शेंदऱ्यो आनी हेर वस्तू करूंक कणो, बेतकाणी, तण, काथो आनी बेत सारको हेर कच्चो म्हाल वापरतात.

प्रक्रियाः-

तागाच्या झाडाचें काण आनी भायले कातींतल्यान तागाचो काथो मेळटा. उदकांत भिजोवन पयलीं काथो काडटात. तागाचीं काणां एकठांय करून व्हांवत्या उदकांत बुडोवप अशी ही प्रक्रिया आसता. उदकांत भिजोवपाची हांगा दोन तरा आसा. काण आनी रिबीन अशा दोन प्रकारांची प्रक्रिया आसा. ही प्रक्रिया जाल्या उपरांत, ताच्यो तिस्त्यो करप वा उगडपाचें काम सुरू जाता. हें काम चडशें बायलो आनी भुरगीं करतात. तिस्त्यो करपाच्या कामा वेळार, काथो नाशिल्ले पदार्थ कुशीक वा भायर काडटात आनी कामगार तागाच्या काणांतल्यान काथो सोदून काडटात.

तागाचीं बॅगां - शिश्टमान्य बॅगां आनी वेवसायाक प्रेरणा दिवपी बँगां करूंक वापर करतात. ताग, सैमा कडेन बरो जुळिल्ल्यान, कोणाकूय ताच्यो वस्तू भेट करूंक बऱ्याक पडटात.

तागाच्या जमनीच्या आवरणांत, विणिल्ली आनी गोंडो लायिल्ली आनी ल्हंवेचीं जमखणां आसता. तागाची 5/6 मिटर रुंदायेची आनी तितलेच लांबायेच्यो हांतरी दक्षिण भारतांत घट आनी बरे तर्काचे शेडींत (रंगाची छाया) आनी बुसल, पाना, हॅरिंगबोन आनी हेर विण्णेंत विणटात. तागाच्यो हांतऱ्यो आनी जमखणां (कांबळ) भारतांत केरळ राज्यांत व्हडा प्रमाणांत पावरलूम आनी हँडलूम पद्धतींत करतात. परंपरीक सतरंजी हांतरी, घराची सजावट करूंक आयज काल सामकी लोकप्रिय जाता. तागाच्यो वापरूंक नाशिल्ल्यो तिस्त्यो मिश्रित लिनोलियम काडूंक आनी हेर गजालीं खातीर वापरूं येता.

हाका लागून, तागाची भियां ते ताचो काथो पिड्ड्यार जाय मेरेन, ताग हो सामको सैमाक लागीं, कारण पिड्ड्यार जाल्लो ताचो काथो एका परस चड फावटी रिसायकल करूंक मेळटा.

पद्धतीः-

प्राथमीक पांवड्यार आधुनीक पद्धती लागू करूंक आनी कुशळतायो सुदारूंक आनी कामगारांक आपलें उत्पन्न वाडोवन आनी आपली जोड वाडोवपाची क्षमता तयार करपाची गरज आसा, जाका लागून तो जिणेच्यो मुळाव्यो गरजो पुराय करून काळांतरांत गरिबी वा दळडीर रेशेंतल्यान भायर सरूंक पावतलो.

कशे पावपः-

गोंयां साकून भारतांतल्या चडश्या शारांक विमान सेवे (फ्लायट्स) वरवीं कनॅक्टेड आसा. राष्ट्रीय आनी आंतरराष्ट्रीय अश्यो मुखेल फ्लायटी, गोंयांतल्या दाबोळी विमानतळा वयल्यान येवप आनी वचप जाता. हें विमानतळ वास्को दा गामा ह्या पोर्त नगराक सामकें लागीं आसा आनी पणजी (राजधानी) साकून 30 किलो मिटर अंतराचेर आसा. मुंबय, दिल्ली, पुणें, सेकुंदराबाद, तिरुपती ह्यो सुवातो दक्षिण सँट्रल रेल्वेच्या मिराज-बंगळूर सॅक्टराचेर लाँडा जंक्शना वरवीं तशेंच मुंबय आनी मंगळूर, कोंकण रेल्वेन कनॅक्टेड आसा. मडगांव/ वास्को आनी करमळे हीं सोयीस्कर स्टेशनां आसात.गोंयची राजधानी पणजी, ही राज्यांतल्या मुखेल नगरांक/ शारांक तशेंच शेजारच्या राज्यांक रस्त्या वरवीं कनॅक्टेड आसा. पणजी आनी वास्को दा गामा शारांतल्यान राज्यांतल्या खुबश्या म्हत्वाच्या थळांचेर आनी लागींच्या राज्यांनी सदांच बस सेवा आसा.